ایتا
پیامک
تماس
به محتوا بروید
کتاب هزار و یک کلمه کتابی است همچون کتاب کشکول شیخ بهائی یا خزائن ملا احمد نراقی که شامل نکات ریز و درشتی است که علامه حسن زاده آملی مطالب آن را در طی سالیانی که به درس و بحث و مطالعه مشغول بوده‌اند یادداشت و گردآوری نموده‌اند.
این کتاب شامل موضوعاتی چون عرفان، فلسفه، منطق، کلام، اخلاق، تفسیر، شرح احادیث، رجال، کتابشناسی، تاریخ، ادبیات، پزشکی، طب، ریاضیات، هیئت، فقه و اصول و ادبیات است.
مقدمه کتاب هزار و یک کلمه
بسم اللّه الرحمن الرحیم الحمد للّه ربّ العالمین
افضل سلام و صلوات بر اکمل کلمات اللّه التامّات محمّد مصطفى و آله خیر الورى. ان اللّه و ملائکته یصلّون على النبیّ یا ایّها الّذین آمنوا صلّوا علیه و سلّموا تسلیما.
قوله- عَلَت کَلمته-: «قُلْ لَوْ کانَ الْبَحْرُ مِداداً لِکَلِماتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کَلِماتُ رَبِّی وَ لَوْ جِئْنا بِمِثْلِهِ مَدَداً». (الکهف ۱۱۰).
هزار و یک کلمه و هزار و یک نکته توأماناند- یعنى دو اثر همزاد عدل یکدیگرند- لذا هر آنچه در وصف شمایل این گفته ایم مر آن دیگرى را نیز شامل است؛ چه هر نکته اى از این، کلمهاى دلپذیر است؛ و هر کلمه اى از آن، نکته اى چشمگیر. اگر فرزانه اى آزاده قلم بر لوح آورد که هر یک سفینه اى حامل مثقلات از مطالب متنوّعه و امتعه ممتّعه در هر باب است، درخور تحسین و سزاوار آفرین است.
هزار و یک نکته مکرّر به طبع رسیده است که بحمد اللّه سبحانه، مطبوع انسانهاى دانش و بینش، و مواجه استقبال شایان ایشان شده است. اینک زمان ظهور این مستوره نیز فرارسیده است؛ به امید این که این دو همزاد نیک نهاد، دوش با دوش یکدیگر دائره المعارفى حاوى نفائس فنون سودمند براى دانش پژوهان ارجمند بوده باشند. إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ. (الفاطر ۱۱).
قم- حسن حسن زاده آملى ۱۳۷۲/۷/۱۰ ه ش
فهرست رساله‌های کتاب هزار و یک کلمه:
جلد اول
۱- کلمه ۱: رساله اى درباره پزشکى.
۲- کلمه ۹۸: شرح حدیثى از امام صادق علیه السلام در توحید.
۳- کلمه ۱۱۰: شرح حدیثى از حضرت امیر علیه السلام درباره رتبه فوق تجرّدى نفس.
۴- کلمه ۱۷۱: شرح حدیثى از حضرت امیر علیه السلام، در باب کندن باب قلعه خیبر.
۵- کلمه ۱۷۸: شرح حدیثى در باب جهاد اکبر.
۶- کلمه ۱۲۲: شرح حدیثى در معرفت نفس.
۷- کلمه ۱۳۸: شرح حدیثى درباره صورت انسانى.
۸- کلمه ۲۵۳: تحقیقى در بیان روایات کرّ.
۹- کلمه ۱۴۹: سرگذشت مؤلّف به عربى.
۱۰- کلمه ۱۵۸: سرگذشت علامه طباطبائى قدّس سرّه.
۱۱- کلمه ۱۶۱: رساله اى ریاضى در مبدأ تاریخ مسلمین و …
۱۲- کلمه ۱۶۴: سرگذشت مؤلّف به فارسى.
۱۳- کلمه ۱۶۶: رساله اى در توبه.
۱۴- کلمه ۱۹۸: شرح شواهد آیات و روایات و امثال و اشعار دو باب اخیر کلیله.
۱۵- کلمه ۲۱۰: رساله اى در تشریح.
جلد دوم
۱۶- کلمه ۲۲۱: سرگذشت آیه اللّه شیخ محمد تقى آملى و والد ماجدش رحمه الله علیهما.
۱۷- کلمه: سرگذشت استاد الهى قمشهاى رحمه اللّه علیه.
۱۸- کلمه ۲۵۴: رساله مدارج و معارج.
۱۹- کلمه ۲۷۱: مقاله اى فلسفى از علامه شعرانى رحمه اللّه علیه.
۲۰- کلمه ۲۷۲: مقاله اى در علوم قرآنى از علامه شعرانى رحمه اللّه علیه.
۲۱- کلمه ۲۷۳: تفسیر سوره حمد و چند آیه از سوره بقره از علامه شعرانى رحمه الله علیه.
۲۲- کلمه ۲۷۴: رساله حلّ ما ینحل، شرح قصیده نونیه ابو المفاخر رازى.
۲۳- کلمه ۲۷۵: رسالهاى درباره اینکه «سیده نساء عالمین حضرت فاطمه سلام الله علیها لیله القدر و یوم اللّه است».
۲۴- کلمه ۲۸۴: مناسک حج.
۲۵- کلمه ۲۸۷: مطالبى درباره معلم ثانى فارابى.
۲۶- کلمه ۲۹۲: جلوه هایى از حیات علمى شیخ مفید رحمه اللّه علیه.
۲۷- کلمه ۲۹۶: سرگذشت حکیم میرزا ابو الحسن جلوه رحمه اللّه علیه.
۲۸- کلمه ۲۹۹: سرگذشت مؤلف.
جلد سوم
۲۹- کلمه ۳۵۱: سرگذشت عارف الهى آیه الله میرزا جواد ملکى تبریزى (قدّس سرّه).
۳۰- کلمه ۳۰۳: سرگذشت شیخ محمد حسین فاضل تونى (قدّس سرّه).
۳۱- کلمه ۳۰۸: رساله اى در تدوین لغت عرب.
۳۲- کلمه ۳۲۲: رساله اى در نکاح و صیغ آن.
۳۳- کلمه ۳۲۳: رساله رتق و فتق.
۳۴- کلمه ۳۲۴: رساله اى در بناى مسجد مدینه و تعیین قبله آن.
۳۵- کلمه ۳۲۷: رساله اى از ابن کمونه در مبدأ و معاد.
۳۶- کلمه ۳۲۸: رسالهاى در حرکت حبّى و تجدّد امثال و حرکت در جوهر.
۳۷- کلمه ۳۲۹: سرگذشت حاجى سبزوارى (قدّس سرّه).
۳۸- کلمه ۳۳۰: شرح حدیث «من عرف نفسه فقد عرف ربّه».
۳۹- کلمه ۳۳۱: أیضا شرح حدیث «من عرف نفسه فقد عرف ربّه».
۴۰- کلمه ۳۳۲: شرح ابیاتى از حدیقه الحقیقه سنائى.
۴۱- کلمه ۳۳۶: رساله اى درباره جنّ.
۴۲- کلمه ۳۳۷: رساله وجودیه سیّد على همدانى (رضوان الله علیه).
۴۳- کلمه ۳۴۲: رساله اى در بیان مصادر نهج البلاغه.
۴۴- کلمه ۳۴۳: رساله رموز کنوز شرح کنوز الأسماء عیانى (قدّس سرّه).
۴۵- کلمه ۳۴۴: رساله اى مشتمل بر صد کلمه در معرفت نفس.
۴۶- کلمه ۳۴۷: رساله اى در اثبات عقل کل از محقق طوسى (قدّس سرّه).
جلد چهارم
۴۷- کلمه ۳۵۱: ادله حرکت جوهری.
۴۸- کلمه ۳۵۲: حرکت جوهریه و تحولات ذاتیه از حضرت آیت الله رفیعی قزوینی قدس سره با تصحیح و تحقیق مولف
۴۹- کلمه ۳۵۳: دروس اتحاد عاقل به معقول از حضرت آیت الله رفیعی قزوینی قدس سره با تعلیقات مولف
۵۰- کلمه ۳۵۴: شرح خطبه ۱۸۴ نهج البلاغه از علامه شعرانی رحمه الله علیه
۵۱- کلمه ۳۵۵: رساله ای در مبدا و معاد به قلم حضرت آیت الله شعرانی قدس سره
۵۲- کلمه ۳۵۶: رساله قطب نما و قبله نما.
۵۳- کلمه ۳۵۷: فلک ریاضی و مجسم.
۵۴- کلمه ۳۵۸: اختلاف منظر و انکسار.
۵۵- کلمه ۴۰۰: فص حکمه عصمتیه فی کلمه فاطمیه
جلد پنجم
۵۶- کلمه ۴۱۵: مباحثى در معاد.
۵۷- کلمه ۴۳۷: رساله القطب و المنطقه.
۵۸- کلمه ۴۵۷: الصحیفه العسجدیّه فی آلات رصدیّه.
۵۹- کلمه ۴۸۳: در بیان اقسام فاعل.
۶۰- کلمه ۴۸۴: رساله در فلسفه اولى از مرحوم شعرانى.
۶۱- کلمه ۴۸۵: رساله انسان در عرف عرفان.
۶۲- کلمه ۴۹۹: الصحیفه الزبرجدیه فی کلمات سجّادیه.
۶۳- کلمه ۵۰۱: قصیده عینیه سید حمیرى.
۶۴- کلمه ۵۱۲: رساله اى در صرف.
جلد ششم
۶۵- کلمه ۵۷۰: سخنرانی به مناسبت روز بزرگداشت هفتۀ معلم
۶۶- کلمه ۵۷۴: رساله‌ای در مُثُل
۶۷- کلمه ۵۹۰: رساله «فصل الخطاب فی اثبات عدم تحریف کتاب رب الأرباب»
۶۸- کلمه ۵۹۳: رساله مثال
۶۹- کلمه ۶۳۶ – ۶۳۷: دربارۀ آیۀ کریمۀ «بسم الله الرحمن الرحیم»
جلد هفتم
۷۰- کلمه ۶۳۷: تفسیر سورۀ مبارکۀ اخلاص تألیف جناب رجب برسی
۷۱- کلمه ۶۸۱: رساله لسان الغیب فی لسان الغیب به قلم صدرالدین قونوی
۷۲- کلمه ۷۱۱: بیان طهارت و مراتب آن
۷۳- کلمه ۷۵۰: رساله استخراج خط نصف‌النهار و معرفت سمت قبله از جناب ملا مظفر رضوان الله علیه
۷۴- کلمه ۷۷۶: رساله در عمل به ربع مجیّب
۷۵- کلمه ۹۲۴: مقامات اربعه تجلیه، و تخلیه و تحلیه و فناء فی‌الله
۷۶- کلمه ۹۳۳: رساله در علم درایه از علامه شعرانى رحمه الله علیه
۷۷- کلمه ۹۶۸: مدارج و معارج