رحیق مختوم | جلد ۶ تا ۱۰

مهم‌ترین مباحث این جلد عبارتند از: مرحلۀ چهارم از مراحل امور عامۀ كتاب اسفار، پيرامون ماهيّت و لواحق آن است و اين مرحله مشتمل بر نه فصل است. اين فصول در مورد برخي از احكام ماهيّت است؛ نظير كليّت، جزئيت و تعيّن، لحاظ‌هاي مختلف ماهوي، فرق بين جنس و ماده، فصل و صورت، و چگونگی اتحاد فصل با جنس، كيفيّت تحصّل و تقوم ماهيّت به فصل، چگونگي تقوّم جنس به فصل و معناي عليّت فصل براي جنس و اقتران صورت به ماده، نقش صورت در تقوّم حقايق ماهوی، اخذ جنس از ماده و اخذ فصل از صورت، مثل افلاطونی و نظرهاي گوناگونی كه پيرامون آن است.