جلد هشتم این بخش به شرح مرحله دهم جلد سوم اسفار میپردازد. در این مجلد، جایگاه بحث حرکت و زمان در حکمت مشاء و حکمت متعالیه را به تفصیل شرح میدهد که در ده فصل این مرحله را تبیین میکند. عناوین این فصول عبارتند از:
۱) اتحاد نفس با عقل فعال
۲) رد نظر فخر رازی در معنای علم
۳) نفی کثرت حقیقی و اعتباری عقل، عاقل و معقول
۴) حل تردیدهای باقیمانده بر عاقل بودن شیء به ذات خود
۵) انواع ادراکات
۶) چگونگی قدرت قوه عاقله بر توحید کثیر و تکثیر واحد
۷) درجات عقل و تعقل
۸) امکان تعقلهای دفعی کثیر نفس