در این مجلد، جایگاه بحث حرکت و زمان در حکمت مشاء و حکمت متعالیه را به تفصیل شرح میدهد. عناوین فصول عبارتند از:
۱) فلسفی یا غیر فلسفی بودن مسئله زمان
۲) ثبات وجود زمان برای هر حرکت
۳) غایت قریب زمان و دیگر مبادی فاعلی، قابلی و غایی
۴) اثبات حرکت جوهری با استفاده از تصورات متوالی افلاک نسبت به جواهر
۵) عینیت حرکت وضعی و أینی باحرکت وجودی و یا دلالت آنها برحرکت جوهری
۶) بررسی اقسام طبیعی و اعتباری جهان ششگانه
۷) حدوث زمانی زمان و استمرار فیض الهی
۸) تقسیمات اعتباری واجب از جهت مکلف، تکلیف، وقت و مقدمات
۹) زمان به عنوان جوهر مجرد یا مادی حرکت و یا ادوار فلک
۱۰) مساوقت زمان، حرکت و وجود صورت طبیعی و بازگشت مجدد اشکال ربط حادث به قدیم.