هزار و یک کلمه | جلد ۰۴ | کلمه ۳۵۱ تا ۴۰۰

مقدمه کتاب:

بسم اللّه الرحمن الرحیم الحمد للّه ربّ العالمین‏

افضل سلام و صلوات بر اکمل کلمات اللّه التامّات محمّد مصطفى و آله خیر الورى. ان اللّه و ملائکته یصلّون على النبیّ یا ایّها الّذین آمنوا صلّوا علیه و سلّموا تسلیما.

قوله- علت کلمته-: «قُلْ لَوْ کانَ الْبَحْرُ مِداداً لِکَلِماتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کَلِماتُ رَبِّی وَ لَوْ جِئْنا بِمِثْلِهِ مَدَداً». (الکهف ۱۱۰).

هزار و یک کلمه و هزار و یک نکته توأمان‏اند- یعنى دو اثر همزاد عدل یکدیگرند- لذا هر آنچه در وصف شمایل این گفته‏ایم مر آن دیگرى را نیز شامل است؛ چه هر نکته‏اى از این، کلمه‏اى دلپذیر است؛ و هر کلمه‏اى از آن، نکته‏اى چشمگیر. اگر فرزانه‏اى آزاده قلم بر لوح آورد که هر یک سفینه‏اى حامل مثقلات از مطالب متنوّعه و امتعه ممتّعه در هر باب است، درخور تحسین و سزاوار آفرین است.

هزار و یک نکته مکرّر به طبع رسیده است که بحمد اللّه سبحانه، مطبوع انسانهاى دانش و بینش، و مواجه استقبال شایان ایشان شده است. اینک زمان ظهور این مستوره نیز فرارسیده است؛ به امید این که این دو همزاد نیک نهاد، دوش با دوش یکدیگر دائره المعارفى حاوى نفائس فنون سودمند براى دانش‏پژوهان ارجمند بوده باشند. إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ‏. (الفاطر ۱۱).

قم- حسن حسن‏زاده آملى ۱۵ ع ۲ سنه ۱۴۱۴ ه ق- ۱۰/ ۷/ ۱۳۷۲ ه ش‏

 

شامل موضوعات:

—– عرفان

—– فلسفه

—– منطق

—– کلام

—– اخلاق

—– تفسیر

—– شرح احادیث

—– رجال، کتابشناسی

—– تاریخ

—– ادبیات

—– پزشکی، طب

—– ریاضیات، هیئت

—– فقه و اصول

—– ادبیات

—– و …

 

رسائل:

۱- کلمه ۳۵۱: ادله حرکت جوهری.

۲- کلمه ۳۵۲: حرکت جوهریه و تحولات ذاتیه از حضرت آیت الله رفیعی قزوینی قدس سره با تصحیح و تحقیق مولف

۳- کلمه ۳۵۳: دروس اتحاد عاقل به معقول از حضرت آیت الله رفیعی قزوینی قدس سره با تعلیقات مولف

۴- کلمه ۳۵۴: شرح خطبه ۱۸۴ نهج البلاغه از علامه شعرانی رحمه الله علیه

۵- کلمه ۳۵۵: رساله ای در مبدا و معاد به قلم حضرت آیت الله شعرانی قدس سره

۶- کلمه ۳۵۶: رساله قطب نما و قبله نما.

۷- کلمه ۳۵۷: فلک ریاضی و مجسم.

۸- کلمه ۳۵۸: اختلاف منظر و انکسار.

۹- کلمه ۴۰۰: فص حکمه عصمتیه فی کلمه فاطمیه

 

از متن کتاب:

کلمه ۳۶۴

مطلب عمده در مسائل و معارف اصیل انسانى پى بردن به توحید صمدى قرآنى است که آدمى در تکامل علمى بدان رتبه و درجه برسد که بداند و به علم ذوقى بیابد که «وجود مساوق حق است» و «حق سبحانه صمد است» و توحید صمدى بدان گونه است که‏…

 

کلمه ۳۷۴

رحم انثى را به فارسى زهدان گویند، چه اینکه «زه» به معناى نطفه و بچه و فرزند است، و «دان» در حال ترکیب افاده ظرفیت کند مانند قلمدان.

طبیعت در حقیقت رحم است- یعنى رحم اسمى براى حقیقت طبیعت نیز است چه اینکه هر محصول و مولود طبیعى اعمّ از معدنى و نباتى و حیوانى و انسانى و غیرها در این رحم پرورده مى‏شوند، و آدمى سرمایه سعادت جاویدانى را در این رحم کسب مى‏کند.

در حدیث نبوى از حق تعالى حکایت شده است که فرمود: «أنا اللّه و أنا الرحمن خلقت الرحم و شققت لها اسما من اسمی فمن وصلها وصلته و من قطعها قطعته».

و در حدیث دیگر آمده است: «قال الله لها: من وصلک وصلته و من قطعک قطعته».

پس باید به یک معناى لطیف و شریف صله رحم در این مقام توجّه داشت که‏…

 

کلمه ۳۸۴

در تمام دوره سال شمسى، روز و شب آفاق استوایى با هم برابرند؛ و چون‏ مدارات یومیه عمود بر دو اثر آفاق استوایى‏اند لاجرم غایت قوس سعه مشرق و سعه مغرب در خط استواء به قدر قوس میل کلى خواهد بود.

 

کلمه ۳۹۰

به عنوان آگاهى و هشدارى مر سالک مبتدى را عرض مى‏شود که وهم مدرک معانى جزئیه است، و صنع خیال صورتگرى است، و هریک در معانى حقّه تصرّف مى‏کند، و خیال آنها را به صورتى ارائه مى‏دهد. بنابراین اگر براى سالکى در اثناى ریاضت و سلوک چه در خواب و چه در بیدارى تمثّلى روى آورده و آن مثال را خدایش پنداشته است، بداند که قوه خیال شیطنت کرده و او را خدایش ارائه داده است.

نظیر آنچه را که‏…

 

کلمه ۳۹۵

متن طبیعت مادّى و سرشت و تاروپود آن در تبدّل و جنبش و دگرگونى است که یک آن آرام ندارد، و در عین حرکت طبیعت، وحدت و ثبات صورت و جمال و زیبایى هر موجود طبیعى از آغاز تا انجام در تحت تدبیر متفرد به جبروت به تجدّد امثال محفوظ است.

 

جلد سوم کتاب هزار و یک کلمه شامل کلمات ۳۵۱ تا ۴۰۰ می باشد.