در این مجلد، جایگاه بحث حرکت و زمان در حکمت مشاء و حکمت متعالیه را به تفصیل شرح میدهد که در پانزده فصل این مرحله را تبیین میکند. عناوین این فصول عبارتند از:
۱) امتناع طرف زمانی برای زمان
۲) دلایل تناهی زمان
۳) حقیقت «آن» و کیفیت وجود و عدم آن
۴) هویت شناخت فلسفی، شناخت بود در کنار نبود
۵) در کیفیت عدم حرکت و ماتبع آن
۶) کیفیت عادّ بودن زمان به واسطه «آن»
۷) چگونگی شمارش و نیز اندازهگیری زمان و حرکت به وسیله یکدیگر
۸) معنای بودن حركت و سكون در زمان
۹) تضاد مبدأ و منتهای حرکت، در مقوله کیف، کمّ، أین و در مقوله وضع
۱۰) نفی حرکت در دو مقوله اضافه و جده و بالعرض بودن حرکت آنها
۱۱) دلایل چهارگانه بر نفی سکون بین دو حرکت.