ترجمه مفتاح الغیب

فهرست

• مقدمۀ مترجم
• فاتحه
  • تقسیم علوم
  • شرف هر علمی به معلومش است
  • چگونگی تألیف این کتاب
• تمهید جمَلی
  • بیان مرتبه
  • منشأ اثر الهی برای ایجاد عالم
  • قوانین تحقیق
  • قاعده
• فصل: شامل علمی ارجمند و پنهان و لطیف
• باب: کشف سرّ کلی و آشکار ساختن امر اصلی
• فصلی: قاعده‌ای که فایده‌اش برای مبتدی و منتهی فراگیر است
• فصلی: توجه حبّی و احکام و اسرار آن
• فصلی: راز دعا و احکام و اصول و امّهات آن
• قاعده: شماری از رازها و فواید آن
• پایان بخش این راز کلّی
• قاعده: هر علمی ناگزیر مستلزم عملی است
• فصلی: بیان بعضی از اسرار نهایات به واسطۀ انسان کامل
• فصلی: سرّ کلام و احکام و لواحق آن
• خاتمه: خواص انسان کامل
  • معرفت تقابل دو نسخه: جمع انسان بین دو مرتبۀ الهی و کونی
  • معرفت دوم: معذفت اشیاء «بالله» از آن جهت که حق‌اند
  • مقامات انسان کامل
  • وصیت و سفارش
  • مناجات

بخشی از مقدمه

…بعضی علوم امهات و اصول اصلی‌اند بعضی فروع تفصیلی، اما در این که هر کدام از آن علوم را «موضوع» و «مبادی» و «مسائل» است مشترک می‌باشند.

«موضوع» از حقیقت علم و از احوالی که بدان انتساب می‌یابد، و اموری که به ذاتش عارض آن می‌شود بحث و گفتگو می‌کند، مانند وجود -در علم الهی- بنابر رأی برخی، و مانند مقدار در موضوع علم هندسه و امثال اینها…

علم الهی را به تمام علوم احاطه است -احاطۀ متعلَّق- که بر هر چیزی حق است، و این علم الهی را موضوع و مبادی و مسائل است…

اکنون هدفمان آگاهی دادن بر آن چیزی است که حق تعالی بیانش را از قواعد و مقدمات و امهات اصلِ وجودی و حضرات (پنجگانه کلی) اصلی و مقاصد غایی، به گونۀ اجمال و مختصر میسّر گردانیده، تا پایه و کلیدی باشد برای کسی که بر آنها واقف شده و برایش مُهرهای آن گنجینه ها در معرفت آنچه فراگیر آنها است- از انواع تفاصیل و علوم و اسما و مراتب و امثال- باز و گشوده گردد، و همگی، بعضی بعض دیگر را به سبب فتح «آلی» و قِدم اصلی، و به حسب آن چه که مشیت الهی آن را اقتضا می‌نماید و قلم در حال نوشتن بدان جاری گردیده است، باز می‌گشاید.

از متن کتاب

فصلی شریف

که شامل علمی ارجمند و پنهان و لطیف می‌باشد

بدان! حق متعال وجود ناب و خالصی است که اختلافی در او نیست، او واحد است، به وحدتی حقیقی که هیچ کثرتی در مقابلش تعقل نمی‌شود، و تحقق و ثبوت آن (وحدت) در نفس خودش و تصورش در علم صحیحِ محقق، بر تصور ضد آن موقوف نمی‌باشد، بلکه برای نفس خودش ثابت و مُثبِت است -نه مثبَت- و این که گوییم: «وحدت» برای تنزیه و تفخیم و بزرگداشت است، نه برای دلالت بر مفهوم وحدت- آن گونه که در اذهان پوشیدگان و محجوبان متصوَّر است-.

باب

کشف سرّ کلی و آشکار ساختن امر اصلی

بدان! اولین مرتبۀ معلوم و مسمات منعوت، مرتبۀ جمع و وجود است، برخی محققان از آن به حقیقت الحقایق و مرتبۀ احدیت جمع و مقام جمع و امثال اینها تعبیر می‌کنند، و نسبت حکم و اثر آن بدانچه که در مرتبۀ پایین‌تر از وی، از امهات حقایق الهیه و کونی -مانند وجود عام و ام الکتاب و امثال این دو- قرار دارد، نسبت نر است به ماده، و مجموع، امری واحد است که به ذاتی واحد بازگشتی دارد.

خاتمه

خواص انسان کامل

تتمهای کلی با پایانی جامع

بدان! تحصیل علومی که بر بینای طالب کمال انسانی در مرتبهای الهی و بالعکس واجب است -یعنی ظهور کمال الهی در مرتبه انسانی- و مشتاق به تحصیل آن و بر شونده در مدارج تحقیقش -با تعمّل و کوشش و بدون آن- این است که:

نخست حقیقت خویش (نفسش) را بشناسد و بداند از چه چیز پدید آمده است؛ و بداند که در چه چیز پدید آمده است؛ و بداند که او را چه کسی پدید آورده است؟؛ بداند که برای چه او را پدید آورده است؟؛ و بداند که غایتش در آوردنش چیست؟؛…

و چون دانست که او مجموع تمام حقایق بالا و پایین عالم است، تقابل دو نسخه را و مرتبۀ اجناس را در وی، و انواع کلی را خواهد دانست، و خواهد دانست که در چه چیزی از عالم معنی است…