در این مجلد، جایگاه بحث حرکت در حکمت مشاء و حکمت متعالیه را به تفصیل شرح میدهد که در شش فصل این مرحله را تبیین میکند. عناوین این فصول عبارتند از:
۱) حرکت در مقولات پنجگانه
۲) تبیین چگونگی شمول وحدت نسبت به امور متکثر
۳) تفاوت مسئله حرکت کمّی در انسان، حیوان و نبات
۴) نفی موضوع ثابت در حرکت کمّی براساس حرکت جوهری
۵) بینیازی حرکت توسطی و قطعی از موضوع
۶) ویژگیهای ششگانه ترکیب اتحادی ماده و صورت
۷) اثبات وحدت برای حرکت کیفی و جوهری از راه وحدت موضوع
۸) نیاز حرکت به محرک و بینیازی آن از متحرک
۹) تفاوت براهین در اثبات تحول برای ماده و یا صورت جوهری
۱۰) تشریح امور سهگانه موجود در تجدد.