ترجمه تاریخ یعقوبی

ترجمه تاریخ یعقوبی | متن کامل در یک جلد
نوشته احمد بن ابی‌ یعقوب، ابن‌ واضح یعقوبی (متوفی حدود ۲۹۲ قمری) | ترجمه دکتر محمدابراهیم آیتی | چاپ اولِ انتشارات مولی
تاریخ یعقوبی، از زمره نخستین تاریخ‌های عمومی به عربی است که از هبوط آدم علیه السلام آغاز شده و تا حوادث سال ۲۵۹ هجری ادامه یافته است.
این اثر از کتب متقدم تاریخ عمومی است که در تمدن اسلامی نوشته شده است. شیوه نگارش کتاب، تاریخی است، نه حدیثی؛ بدین معنی که یعقوبی مانند برخی از مورّخان محدث، حوادث تاریخی را به صورت حدیث با ذکر سلسله سند نیاورده است؛ بلکه به عنوان مورخ پس از استفاده از مآخذ مختلف، کتاب خود را تألیف کرده است.
جزء نخست کتاب قبل از اسلام و دارای شش باب است:
باب اول در تاریخ قدیم مطابق کتب موسویان
باب دوم تاریخ اهل هند
باب سوم تاریخ یونان و روم با ذکر کتاب‌های بقراط و جالینوس و ارسطو و …، با برخی معلومات از تالیفات مشهو
باب چهارم تاریخ ساسانیان از پادشاهان ایران
باب پنجم تاریخ چینیان و مصریان و قبایل نوبه و بجه
باب ششم تاریخ قدمای عرب
جزء دوم کتاب در تاریخ اسلام است تا خلافت معتمد عباسی، که از ۲۵۶ تا ۲۷۹ قمری خلافت می‌کرد.
هوتسما در معرفی کتاب و نشان دادن مآخذ یعقوبی می‌نویسد: “یعقوبی مختصاتی دارد از آن جمله که در سبک کار خود از قدیمی‌ترین تاریخ شروع، و موضوع خود را ابتدا راجع به بلاد و شهرها می‌نویسد، و اطلاعات خود را می‌نگارد… کار او با طبری و پیروان او تفاوت دارد. با مراجعه به تاریخ قبل از اسلام او مشخص می‌شود که مسعودی از وی پیروی کرده، و از مطالب وی اقتباس کرده است… تاریخ یعقوبی از منابع عمده تاریخ ساسانیان و از منابع کهن در این زمینه است”.