غایه الامکان فی درایه المکان

بخشی از مقدمه

…اعلم احسن الله تعلیمک و تفهیمک که چون پادشاه عالم تعالی و تقدس به بنده خیری خواهد او را بخود آشنا گرداند و بقُرب خودش بینا کند تا پیوسته از قرب او اندیشد و همواره او را با خود و خود را با او بیند لاجرم حرمت و تعظیم صفت او گردد و او را هر دم راحت و انس می افزاید و دولتی از نو حاصل میشود و هر شقاوت و حرمان که بمرور در آن راه یافت از آن یافت که خود را بوهم خط و خیال فاسد از حضرت مقدّس او دور شمردند و به حجب غفلت از نواخت حضرت محجوب گشته و صفت قرب بوهم کژ ایشان باطل نشود لیکن ایشان از دولت قرب و فواید آن محروم ماندند و به سبب توهم بعد از آن حضرت هزاران بی ادبی و بوالعجبی از نهاد ایشان سر بر زد و مستوجب غذاب گشتند والعیاذ باالله.

از متن کتاب

فی التوحید

قال الله تعالی: «و الهُکُم اله واحد لا اله الا هو الرحمن الرحیم-۱۶۳/بقره»

روندگان طریقت گفته اند: ما وصل الیه واصله، و ما وحد الله غیر الله. و در مناجات حسین منصور است رحمه الله علیه: انزهک عما وحدک الموحدون. و شیخ الاسلام عبدالله انصاری رحمه الله علیه این معنی را نظم کرده است.

شعر:

ما وحد الواحد من واحدٍ           اد کل من وحده جاهد

توحیده ایاه توحیدهُ             و نعت من ینعته لاحدُ

…

در بیان امکنه

بدان که معرفت این امکنه جز ببصیرت دل و مشاهدۀ سر و معاینۀ روح ممکن نشود و قرآن و اخبار و اجماع امّت مَحَک معارفست، پس ما را آنچه ببصایر و مشاهدات معلوم گشته بود بر محک قرآن و اخبار و اجماع امّت امتحان کردیم درست و راست آمد، شکر حق تعالی گزاردیم و بدل و جان قبول کردیم و همه را ظاهر بیان نمودیم بی تشبیه و تعطیل و بالله العصمه و التوفیق، آمدیم به بیان مکان بزبان طریقت چنانکه مستفادست از مشاهدۀ بصیرت.

خداوندا این مخدرۀ غیبی را که هزاران سال است تا بحجاب عزّت محتجب است و بنقاب نور از دیدۀ اغیار مستور، بر دست مشاطۀ هدایت و توفیق بر طالبان آخرالزمان جلوه کن و تشنگان آخرالزمان را که در بیداری حیرت سرگردانند بر دست ساقی لطف شربتی شافی فرست…

 در بیان زمان

…اعتقاد اهل سنت و جماعت آنست که الله مریدست بارادتی قدیم ازلی متعلّق به ارادت نامتناهی، و ارادت قدیم جز موجبۀ نتواند بود و موجبه آن باشد که حصول همۀ مرادات بدو مقرون بود بی درنگ، و معلوم است کع هیچ چیز از مرادات ازلی نیست، ارادت نیز باید که از ازلی نبود چه تعلق ارادت به چیزی حدوث ان اقتضا کند زیرا که تعلق مرادات حادث با ارادت قدیم محال باشد، چس مراداتی که تا ابد الآباد در وجود خواهد آمد متغلق ارادت موجبۀ که در ازال ازال بود چون تواند بود؟